به کدام نظریۀ اجتماعی گرایش دارید؟

(ابزاری مشتمل بر سی گویه برای سنجش میزان گرایش فکری شما به نظریات مختلف جامعه شناسی) ترجمه و تألیف: حسین شیران Hossein Shiran نشر دیجیتال: جامعه شناسی شرقی www.orientalsociology.ir بخشی از پیشگفتار مترجم: در اینکه انسان ها هر کدام به نوع متمایزی از هم می اندیشند و به نوع مشخصی از اندیشه ها هم گرایش دارند هیچ شکی نیست؛ دلیل اینکه اینهمه ایده و عقیده و نظریه در زمینه های فکری گوناگون پدید آمده است خود همین مسئله است. ... حالیا ما هستیم و انواع ایده ها و اندیشه هایی که در قالب نظریات مختلف در دریای اندیشۀ بشریت موج می زنند و در دامن بادهای موافق یا مخالفی که در برهه برهه های زمان به شدت های متفاوت برمی خیزند و بر می افتند، گاه پیش می آیند و گاه پس می روند. آنچه مسلم است واکنش انسان ها در مقابل این دریا و این امواج، هرگز به یک شکل نبوده و نیست و همچنان هم نخواهد بود؛ برخی تنها به موجی از این امواج دل می بندند و با آمد و شد آن، پیش می آیند و پس می روند و با خیزش و فروکش آن، می خیزند و فرو می نشینند! ... برخی از این انسانها هم به هیچ حال دلبستۀ هیچ موجی نیستند و در کشاکش امواج، مدام از این موج به آن موج می پرند و در همه حال تلاش می کنند که پیش بتازند و هیچ پس ننشینند! ... دسته ای دیگر از انسانها که شمارشان هم کم نیست عموماً آنهایی هستند که در ساحل نسبتاً امن دریا به سر می برند و با اشتیاق وافری نظاره گر تلاطم دریا و خیزش و فروکش امواج آن هستند؛ اینها البته خود دو دسته اند: آنها که در اندیشۀ موج بازی اند و برای شروع هم که شده، بی صبرانه به دنبال موج دلخواه شان می گردند؛ و آنها که چندان دل و دماغ به آب زدن را ندارند و به هر حال ماندن و نظاره کردن از ساحل را بر افت و خیز و یا آمد و شد با امواج ترجیح می دهند. ... اما در این دنیای درندشت بالاخره کسانی هم هستند که بهر حال نه موج بازند و نه ساحل باز و نه حتی دریادوست! اینها را هم در دو دسته در نظر می گیریم و می گذریم: آنها که صراحتاً می دانند که چنین دریایی وجود دارد اما اساساً اهل دریا نیستند یا بهر دلیل فرصت کارهایی از این قبیل را ندارند؛ و آنها که اصلاً نمی دانند ممکنست چنین دریایی هم وجود داشته باشد و فارغ از دریا و امواجش، همواره در خشکی محض می زیند! ... ابزار سنجشی که همینک در پیش رویش دارید اساساً به درد آنهایی می خورد که در گروه سوم بحث ما قرار دارند؛ یعنی آنها که در ساحل دریای افکار و اندیشه های بشری قرار گرفته اند و با اشتیاق فراوان نظاره گر جوش و خروش امواج آن هستند و به تحقیق می کوشند که برای آغاز هم که شده، موجی از آن امواج را برگزینند و همچون همه پیشگامانِ دل به دریا زده، عالمانه به موج سواری و موج بازی بپردازند. اما مسلم است که برای برگزیدن هر چیزی، در کنار عوامل متعدد بیرونی، باید که در درون هم گرایشی به آن چیز وجود داشته باشد، این سنجه وسیلۀ خوبی است برای این کار، چه اساساً به این منظور پدید آمده است؛ دریای گستردۀ این سنجه، دریای پر تلاطم جامعه شناسی و امواجش، امواج پر افت و خیز نظریه های جامعه شناسی و ناظران مشتاقش هم عموماً دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی هستند که در ساحل نه چندان آرامِ مشرف به این دریا در تب و تاب موج بازی به سر می برند. این سنجه به این دسته از افراد کمک می کند که تا حدود زیادی از گرایشات درونی خود نسبت به امواج متعدد و مختلف نظریات جامعه شناسی باخبر شوند. اما این تنها دانشجویان و پژوهشگران جامعه شناسی و علوم اجتماعی نیستند که می توانند از این سنجه استفاده کنند؛ چون دریا، دریای علم زندگی اجتماعی بشر است حتی آنها که با نظریات جامعه شناسی آشنا نیستند هم می توانند از این ابزار استفاده کنند و از گرایشات درونی خود نسبت به آنها باخبر شوند. اتفاقاً استفاده از این ابزار برای این دسته از افراد جالب تر و جذاب تر و در عین حال مفیدتر از بقیه خواهد بود، چه در انتها، بی آنکه از پیش دانسته باشند، متوجه خواهند شد که عقاید و باورهایشان به کدام نظریۀ جامعه شناختی شبیه تر و نزدیکتر است و این انگیزه ای بزرگ می شود برای آنها که به سراغ آن نظریه یا نظریات بروند و در مورد اساس و اصول آن که آراء و عقاید خودشان هم در آن نهفته است بیشتر و بهتر بیاموزند و این خود می تواند فتح بابی باشد برای مطالعۀ سایر نظریات موجود که همه و همه در اندیشۀ تبیین زندگی اجتماعی بشر پدید آمده اند. در هر صورت این شما و این سنجه؛ سعی کنید بنحوی اصولی که در ادامه شرح آن خواهد آمد از آن استفاده کنید و از میزان گرایش درونی خود به نظریات مختلف جامعه شناسی باخبر شوید. فراموش نکنید که این سنجه تنها یک وسیله است برای تهییج و هدایت شما به سمت مطالعات بیشتر و گسترده تر در زمینۀ نظریات جامعه شناسی، پس سعی کنید پایان این ارزیابی، نه پایان بلکه آغاز کار شما باشد. حق تکثیر: نشر رایگان وبسایت جامعه شناسی شرقی www.orientalsociology.ir