سیستم های خبره سری 5

حق تکثیر: آزاد سیستم های خبره یکی از دیدگاههای اصلی و مهم حاصله از کارهای اولیه در حل مسئله، اهمیت دانش خاص با محوریت حوزه مربوطه بود. به عنوان مثال، یک پزشک در تشخیص بیماری تنها موثر نیست زیرا وی از یک مهارت حل مسئله کلی فطری برخوردار است. وی به دلیل آنکه اطلاعات زیادی در زمینه پزشکی دارد موثر و مفید می باشد. بخه طور مشابه، یک زمین شناس دریافتن و کشف ذخیره های معدنی تأثیر گذار است زیرا او قادر به بکارگیری خوب دانش تجربی ونظری در زمینه زمین شناسی و مشکلات روبرو می باشد. دانش خبره، ترکیبی از یک فهم نظری مسئله و مجموعه ای از قوانین حل مسئله اکتشافی است که تجربه نشانگر آن است در آن زمینه مفید بوده است. سیستمهای هوشمند با اکتساب این دانش از سوی یک فرد خبره و کد گزاری آن به فرمی که یک کامپیوتر ممکن است برای مسائل مشابه به کاربرد ساخته می شوند.این تکیه بر دانش زمینه فرد خبره برای راهکارهای حل مسئله سیستم یک ویژگی مهم سیستمهای خبره محسوب می گردد. اگرچه، بعضی از برنامه های به گونه ای نوشته می شوند که در آنها طراح همچنین منبع دانشی حوزه نیز به شمار می آید، فراتر از نوع معمول و واقعی می باشد که دیده شود چنین برنامه هایی حاصل رشد و همکاری بین یک خبره حوزه باشد نظیر یک پزشک، شیمی دان، زمین شناس یا مهندس و یک متخصص مجزای هوش مصنوعی. خبره حوزه، دانش لازم حوزه مسئله را از طریق یک بحث کلی روش های حل مسئله خود و با نمایش دادن مهارتها بر روی یک سری از مسائل نمونه ای کاملا" دقیق انتخاب شده ارائه می دهند. "استدلال" در میان اهل فن و صاحبان اندیشه تعاریف و تفاسیر متنوعی دارد. در نگاهی کلی، استفاده از دلیل و برهان برای رسیدن به یک نتیجه از فرضیاتی منطقی با استفاده از روش‌های معین، تعریفی از استدلال تلقی می‌شود؛ تعریفی که البته با دیدگاه‌های فلسفی و گاه ایده‌آل‌گرایانه از استدلال تفاوت دارد. با این حال موضوع مهم و اساسی در اینجا بحث در چیستی و چرایی این دیدگاه‌ها نیست، بلکه در مورد نحوه طراحی سیستم‌های با قدرت استدلال، با هر تعریفی، برای رسیدن به مجموعه‌ای از تصمیمات منطقی‌ ‌ با استفاده از مفروضات یا به طور دقیق‌تر دانشی است که در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. سیستم‌هایی خبره (expert systems) اساسا برای چنین هدفی طراحی می‌شوند. در حقیقت به واسطه الگوبرداری این سیستم‌ها از نظام منطق و استدلال انسان و نیز یکسان بودن منابع دانش مورد استفاده آن‌ها، حاصل کار یک سیستم خبره می‌تواند تصمیماتی باشد که درحوزه‌ها و عرصه‌های مختلف قابل استفاده، مورد اطمینان و تاثیرگذار هستند. بسیاری بر این باورند که سیستم‌های خبره بیشترین پیشرفت را در هوش مصنوعی به وجود آورده‌اند. آن‌چه درادامه می‌خوانید نگاهی کوتاه به تعاریف و سازوکار سیستم‌های خبره و گذری بر مزایا و محدودیت‌های به کارگیری این سیستم‌ها در علوم و فنون مختلف است. طبیعتاً مباحث کاربردی‌تر و عملی‌تر درباره سیستم‌های خبره و بحث درباره نحوه توسعه و پیاده‌سازی آن‌ها، نیازمند مقالات جداگانه‌ای است که در آینده به آن‌ها خواهیم پرداخت .