رسانه عرب

نویسنده: نوحا میلور - محمد آییش - نبیل دجانی - خلیل ریناوی مترجم: فرهاد پالیزدار - ابوالقاسم راه چمنی این کتاب نوشته 4 تن از محققان و پژوهشگران صنعت رسانه در حوزه کشورهای عرب‌زبان خاورمیانه است که به فارسی ترجمه، و برای نخستین بار در قالب الکترونیک منتشر شده است. مؤلفان کتاب در این اثر به بررسی صنعت رسانه در کشورهای عرب‌زبان خاورمیانه می‌پردازند. منطقه عربی که در این کتاب به آن اشاره شده، شامل کشورهایی است که در مرکز «دنیای کهن آسیا، اروپا و آفریقا» قرار داشته و دارای فرهنگ، زبان و پیشینه تاریخی مشترک هستند. مهم‌ترین بحث این کتاب، بررسی روند جهانی شدن و تأثیرات آن بر رسانه‌های داخلی و پان عربی است. از دیدگاه نویسندگان کتاب، تغییرات اخیر رسانه‌های عرب، ناشی از تغییرات و پیامدهای روند جهانی شدن است. به همین سبب، دگرگونی‌های سیاسی، فناوری و فرهنگی در عرصه رسانه‌های جهانی، ساماندهی عرصه رسانه‌های عرب را موجب شده است. این ساماندهی در خصوص سیاست‌ها، فناوری، ساختار و محتوای متون رسانه‌ای است و برای نسل جدید مخاطبان انجام شده است. این اثر، ضمن ارائه نمایی کلی از چشم‌انداز نوین رسانه‌های جهان عرب، به تغییرات نقش رسانه از ابزاری برای بسیج مردم به ابزار تجارت و منفعت مالی می‌پردازد. رسانه عرب در 8 فصل به شرح زیر تدوین شده است: نخست، برخی از تغییرات مهم در منطقه مانند مهاجرت که بر عرصه رسانه تأثیر گذاشته است، بررسی شده است. در فصل دوم، صنعت چاپ و نشر و سیر تاریخی آن در منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. بحث اصلی در این فصل این است که تحولات فنی گسترده، صنعت چاپ در کشورهای عربی را تحت تأثیر قرار داده و به دلیل غفلت از توسعه انسانی این صنعت، بر تقلید از فناوری غرب متمرکز شده است. فصل سوم ضمن ارائه چشم‌اندازی از تاریخ توسعه مطبوعات در منطقه عربی، نقش مطبوعات به عنوان دیده‌بان جامعه مورد بحث قرار گرفته و به این موضوع می‌پردازد که چگونه مطبوعات به جای ایفای نقش اساسی خود، منافع خود را با منافع نخبگان سیاسی و اقتصادی جامعه انطباق داده‌اند. فصل چهارم به وضعیت رادیو در جهان عرب می‌پردازد و نقش رادیو را در عصر ادغام رسانه‌ای و محیط‌های چند رسانه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهد. تلویزیون در جهان عرب، استقرار مردمسالاری و احیای فرهنگی موضوع فصل پنجم کتاب است. در این فصل تحولات اخیر و راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای خصوصی بررسی شده است. نویسنده در این نوشتار بر این موضوع اذعان دارد که تحولات عمده منطقه، تحول پایداری نبوده و تأثیر اندکی بر صنعت تلویزیون داشته و نتوانسته باعث طرح دیدگاه‌های مختلف شود. فصل ششم کتاب، سینما در جهان عرب را مورد مطالعه قرار داده و بر فیلم‌های مصری که در منطقه پیشرو است تمرکز یافته است. این فصل ضمن بررسی چالش‌های کنونی سینما، به کارکردهای آن از دیدگاه آسیب‌شناسی می‌پردازد. در فصل هفتم، گسترش استفاده از اینترنت در منطقه عربی و نیز نقش آن در حوزه عمومی اعراب بررسی شده است. نویسنده در این فصل بیان می‌کندکه علیرغم رویکرد دوگانه نسبت به اینترنت و سانسور آن از سوی دولت؛ استفاده از اینترنت در مقایسه با دیگر مناطق، به سرعت در حال گسترش است. فصل هشتم، به روندهای موجود در عرصه رسانه‌های جهان عرب می‌پردازد و موضوعاتی چون نقش رسانه‌های فراملی عرب‌زبان در برانگیختن احساس هویت ملی پان عربی و مهاجرت اعراب به عنوان مخاطبان رسانه مورد مطالعه قرار گرفته است. حق تکثیر: در نشانی زیر در اختیار عموم قرار دارد http://www.rasaneh.org/NSite/FullStory/News/?Id=3557