فلسفه آتش مقدس ایرانیان

در جشن‌ها و شادمانی‌ها ، آتش‌ها و چراغ‌ها می‌افروختند و روشن می‌کردند. در اماکن مقدسه شمع و لاله روشن می‌کردند و می‌کنند و این تداوم سنت‌های دیرین و بازمانده آیین‌های دیرین است. جشن‌های متعددی برگزار می‌کردند که از آن جمله است: جشن سده و جشن سوری (چهارشنبه سوری) و آذرجشن و جشن آذرگان. این توجه و احترام تا جایی بود که پرستشگاه‌هایی بر گرد آتش مقدس به نام آتشکده برای گردآمدن مومنان و خواندن دعا در جای جای این سرزمین برپا شده بود. (افشار، 1389، ص 19) از جمله بزرگترین جشن‌های آتش در ایران باستان که تداوم داشته و تا به امروز ادامه دارد جشن سده است. چون 100 روز از زمستان بزرگ سپری شد ایرانیان جشن سده را برپا می‌کردند چون برآن بودند که اوج و شدت سرما سپری شده و این پدیده نابسامانی و سکون که از کردار اهریمن است توان و نیرویش رو به زوال و کاستی است و جشن سده را در دهمین روز از ماه بهمن برگزار می‌‌کردند به شب هنگام و در این وقت درست صد روز (آبان، آذر، دی و ده روز بهمن) از زمستان بزرگ می‌گذشت به عقیده ایرانیان در این هنگام است که سرما در زمستان به اوج خود می‌رسد چون از این پس هوا رو به اعتدال می‌رود ایرانیان چنانکه گذشت برای مبارزه با این پدیده اهریمنی که به کشت و ورز و دام هایشان صدمه و زیان می‌رساند، در جشنی بزرگ، آتش را که جلوه‌گاه و رمز و کنایت از اورمزد است می‌افروزند تا نیروهای اهریمنی ضعیف و نابود شوند. آتش، نماد دین زرتشتی و پرستش به سوی قبله زرتشتیان نور و روشنایی است. آتش‌پرستی در آریانای باستان به طور تخمینی 5هزار سال قبل از میلاد در زمان زرتشت آغاز گردید، به همین دلیل در زمان زندگانی زرتشت و بعد از آن مردم به آتش ارزش زیاد قائل شدند و به مرور زمان به عبادت آن پرداختند که در تاریخ باستان به نام آتش‌پرستی مشهور گردید و در مناطقی که آتش را جمع آوری می‌نمودند آنجا را آتشکده می‌نامیدند. یکی از عناصر مفید و مقدس نزد ایرانیان باستان آتش است. آتش نزد همه اقوام و ملل از دوران‌های دور تاریخی مقدس بوده است، در مورد چگونگی پیدایش آتش اسطوره‌های بسیاری وجود دارد برخی آنرا به شکل آذرخش در آسمان دیده‌اند و آتش را موهبتی الهی می‌دانند. روشنی آتش، نور و خورشید همیشه مظهر زندگی و رویش و بالیدن بوده است. این عنصر نزد ایرانیان بسیار مقدس و محترم بود، چنانکه آن را تجلی وجودی خداوند می‌دانستند. پرستش سو یا قبله ایرانیان کهن و آریائیان از کهن‌ترین ادوار، رو به سوی نور و روشنایی قرار داشت و هرگاه می‌خواستند مراسم دینی انجام دهند یا نماز بگذارند و یا خداوند را عبادت نمایند، داخل معابد به سوی آتش فروزان و خارج از معبد به سوی خورشید یا ماه و یا هر روشنی دیگر می‌ایستادند و از همین رهگذر است که شائبه آتش‌پرستی برای ایرانیان پیدا شد. آتش میان همه تیره‌ها و اقوام آریایی از احترام و ستایشی ویژه برخوردار بود و امروزه اثرات آن در همه ادیان و مذاهب و سنن قومی و جشن‌های ویژه سراسر زمین آشکار است.