توضیحات
در سالهای اخیر باروری در ایران به طور محسوسی کاهش یافته و متولدان هر سال از سال قبل کمتر بوده است.آیا با روند کنونی تنزل باروری میتوان امیدوار بود که رشد جمعیت کشور بزودی متوقف شود و با خاتمه یافتن روند افزایش سالانه جمعیت امکانات گستردهای که صرف جمعیت افزوده میگردد به بالا بردن سطح زندگی مردم اختصاص یابد؟متأسفانه پاسخ منفی است.حتی اگر معجزهای در امر کنترل موالید رخ دهد و میزان تجدید نسل خالص کشور به گونهای شگفتانگیز ناگهان تا سطح جانشینی یعنی 1-NRR تنزل نماید، باز هم رشد جمعیت ایران حداقل تا سی و پنج سال بعد، و اضافه شدن دست کم بیست میلیون نفر دیگر به جمعیت ایران، ادامه خواهد یافت که علت آن مثبت و بالا بودنگشتاور رشد جمعیت کشور است.موضوعگشتاور جمعیتیکه در حیطه جمعیتشناسی ریاضی قرار دارد، و بر پایه مبحثجمعیت ثابتلوتکا بنا شده است، نخستین بار کیفیتز در سال 1971 آن را مطرح کرد.در این مقاله پس از تبیین مفهوم گشتاور جمعیتی، نحوه محاسبه و چگونگی به کارگیری آن به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده تغییرات حجم جمعیت مورد اشاره قرار گرفته، و سرانجام با ارائه محاسبات مربوط به گشتاور رشد جمعیت ایران و شواهد کمی در مورد روند رشد جمعیت در سالهای آتی ضرورت استمرار و تشدید کنترل موالید کشور نشان داده شده است. منبع مقاله: نشریه نامه علوم اجتماعی، بهار 1378 - شماره 13، (18 صفحه - از 189 تا 206)