Description
. مسأله ی جبر و اختیار یا جبر و تفویض و قضا و قدر یکی از مسایل مهم کلامی و اعتقادی است که مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی قدس الله سره القیومی در مثنوی شریف بیش از دیگر مسایل اصولی بدان اهمیت داده و همه جا مخصوصاً در مجلدات اول و پنجم آن را دنبال کرده و در هر موضع با تقریر و تمثیلی تازه در تشیید مبانی عقیده یخود که اثبات اختیار و انکار جبر است، سخت کوشیده و پافشاری نموده است. مولوی در مسأله ی اختلاف عقول، مخالف گروه معتزله است و در این باره می گوید: اختلاف عقلها در اصل بود/ بر وفاق سنیان باید شنود/ بر خلاف قول اهل اعتزال/ که عقول از اصل دارد اعتدال؛ اما در مسأله ی جبر و اختیار با جمهور شیعه و معتزله موافق است که هر دو طایفه ی بشر را در اعمال و افعال خود، مختار می دانند نه مجبور؛ نهایت این که، در نحوه ی تفویض اختیار ما بین شیعه و معتزله توافق کامل نیست. منبع مقاله: نشریه فلسفه و کلام ، جاویدان خرد »، پاییز 1356 - سال سوم- شماره 2 - (25 صفحه - از 1 تا 25)