کودتای 28 مرداد 1332

در کتاب وقایع سی ام تیر 1331 گفته شد که قوام السلطنه قبل از آمدن به ایران در پاریس با اشرف پهلوی ملاقات کرد و همو بود که به قوام اطلاع داد موقع برای نخست وزیری او مناسب است. قوام نیز به تهران آمد، فرمان نخست وزیری دریافت کرد و رئیس الوزرا گردید. ولی قیام ملت ایران به رهبری آیت الله کاشانی وعده ای از اعضای جبهه ملی موجب شد که نقشه اشرف و قوام و دربار برای تغییر حکومت و حل مسئله نفت به سود استعمار بین المللی در آن زمان شکست بخورد. درست ده روز پس از وقایع سی ام تیر و برکناری قوام از نخست وزیری، سرتیپ کمال که فرماندار نظامی آبادان بود و همان روزها به پایتخت آمده بود، در تهران به نقشه کودتائی پی می برد که توسط عده ای از افسران در شرف اجرا و طراح آن سرتیپ حسن اخوی بوده است. موضوع را خیلی محرمانه به من اطلاع داد و من طی مقاله شماره 876 مورخ یازدهم مرداد1331 روزنامه باختر امروز(که عینا در جلد پنجم از صفحه 361 تا 370 کتاب سیاه نقل گردیده است) نقشه آن کودتا را فاش کردم و کودتاچیان که دیدند دستشان روشده از اجرای آن منصرف شدند و در حقیقت این افشاگری موجب پاشیده شدن جمع آنها گردید. موقعی که در آمریکا بودم اولا پی بردم که آمریکا از قبل موضوع نخست وزیری قوام السلطنه را اطلاع داشته و در صدد بوده است در حکومت او عده ای مهندس و تکنسین برای راه اندازی پالایشگاه آبادان اعزام دارد که قیام جانانه مردم مانع انجام گرفتن این منظور می گردد( این مطلب را در گزارش سفر آمریکا به مجلس شورای ملی در جلسه 46 روز یکشنبه 23 آذرماه 1331 مفصلا توضیح داده ام که همین گزارش موجب گردید سفارت آمریکا اعلامیه دهد و دخالت خود را در وقایع سی ام تیر 1331 انکار کند... باری عوامل استعمار برای برپائی کودتا تجهیز می شدند و طبق نقشه قدم به قدم پیش می رفتند و منتظر فرصت مناسب بودند. نکته ای را که نگفته نباید گذاشت این است که متاسفانه راهی را که دکتر مصدق پس از سی ام تیر 1331 در حکومت خود برگزید یعنی برسر کار گماردن افراد خائن، نپذیرفتن نصایح خیرخواهانه وطن دوستان و تضعیف مجلس و تقویت توده ایها و چپی ها و وضع و اجرای قوانین خلاف دموکراسی و آزادی و دست آخر و از همه موثرتر و مهم تر انجام دادن آن رفراندم کزائی و انحلال مجلس قانون گذاری، همه و همه زمینه را برای موفقیت کودتاچیان آماده نمود. تعجب آور است که افراد دلسوز مکرر به دکتر مصدق اعلام خطر نمودند. نهرو نخست وزیر هند،آیت الله کاشانی با وجودی که مورد اهانت قرار گرفته بود... نگارنده نیز به دکتر معظمی به قرآن سوگند دادم که به دکتر مصدق بگوید که هرگاه مجلس را منحل کند مسلم بداند که بلافاصله فرمان عزل او صادر خواهد شد... ولی اصلا به این نصایح و اعلام خطرها وقعی نمی گذاشت.