مجموعه مقالات هانری کربن

گ‍ردآوری‌ و ت‍دوی‍ن‌: م‍ح‍م‍دام‍ی‍ن‌ ش‍اه‍ج‍وی‍ی‌ زی‍رن‍ظر: ش‍ه‍رام‌ پ‍ازوک‍ی‌ وی توسط استادش لویی ماسینیون با شهاب الدین سهروردی آشنا می‌شود و تمام مدت جنگ جهانی دوم را در کتابخانه‌ای در استانبول به مطالعه آثار سهروردی می‌پردازد. او استاد شیعه‌شناسی دانشگاه سوربن و مدیر بخش تحقیق در مدرسه عالی مطالعات دانشگاه سوربن و نیز مدیر بخش ایران‌شناسی انجمن ایران و فرانسه بوده‌است. علاقه شدید او به علم میر حیدر آملی بود.که او را یکی از ارکان شیعه شناسی در جهان دانسته بود و کتاب‌های او را مطالعه و بر او اعتقاد زیادی داشت و کتاب‌های او را در دانشگاه‌های غربی و شرقی تدریس می‌کرد. محمدحسین طباطبایی و هانری کوربن سالها بطور حضوری و مکاتبه‌ای با یکدیگر ارتباط و مباحثه داشتند. این ارتباط از سال ۱۳۳۷ آغاز شد. کربن برای تدریس فلسفه در دانشگاه تهران هر سال پاییز به تهران می‌آمد و با مرتضی مطهری در دانشگاه آشنا شد. مطهری به وی پیشنهاد دیدار با علامه طباطبایی را می‌دهد و می‌گوید بهترین کسی که می‌تواند تحقیقات تخصصی و غیر جدلی بکند طباطبایی است. دیدارها هر دو هفته یک بار روزهای جمعه در منزل ذوالمجد طباطبایی قمی برگزار می‌شد. باآگاه شدن برخی از این جلسات، تعدادی دیگر همچون دکتر سپهبدی و داریوش شایگان به این جلسات پیوستند. جلسات این دو تا پایان عمر کربن ادامه داشت. وی در جریان مذاکرات خود با علامه طباطبایی می‌گوید : به عقیده من، مذهب تشیع تنها مذهبی است که رابطه هدایت الهی را میان خدا و خلق برای همیشه نگه داشته، پیوسته ولایت را زنده و پا برجا می‌دارد... به اعتقاد من، تمامی ادیان حقیقتی را دنبال می‌نمایند؛ اما تنها مذهب تشیع است که به این حقیقت لباس دوام و استمرار پوشانیده و معتقد است که این ویژگی میان عالم انسانی و الوهی برای همیشه باقی است. این نظر من است؛ آیا شما نیز این گونه فکر می‌کنید... من به خاطر بحث درباره شیعه و رسیدن به حقایق این مذهب، نزدیک بود پست تحقیقاتی خود را در دانشگاه سوربن از دست بدهم. و همچنین از او نقل می‌کند: تا کنون مستشرقین، اطلاعات مربوط به اسلام را از اهل تسنن اخذ می‌کردند و در نتیجه، حقیقت مذهب تشیع آن گونه که شایسته‌است، به دنیای غرب معرفی نشده‌است. بر خلاف باور مستشرقین گذشته، اعتقاد من این است که تشیع یک مذهب حقیقی و اصیل و پابرجاست و دارای مشخصات یک مذهب حقیقی است و غیر از آن است که به غرب معرفی کرده‌اند. آنچه پس از پژوهش‌های علمی بدان رسیده‌ام، این است که به حقایق معنویت اسلام از دریچه شیعه - که نسبت به این آیین واقع بینی دارد باید نگاه کرد. از این رو کوشیده‌ام این مذهب را به نحوی که باید و در خور واقعیت آن است، به جهان غرب معرفی کنم. بسیار علاقه‌مندم که با رجال علمی و مشاهیر این مذهب از نزدیک تماس بگیرم و با طرز فکر آنان آشنا شوم و در بررسی اصول و مبانی شیعه، از این بزرگان کمک گرفته و نسبت به هدف خود روشن‌تر شوم. طباطبایی همچنین نقل می‌کند که: «کربن دعاهای صحیفه مهدویه را می‌خواند و می‌گریست.» و در پاسخ به سؤال طباطبایی که پرسیده بود «اگر شما حالی پیدا کردید و خواستید خدا را بخوانید و مناجات کنید و او را با اسما و صفاتش یاد کنید و با اسم خاصی از او حاجت بخواهید، چه می‌کنید؟» او در پاسخ گفت: «در مناجات‌های خود، صحیفه مهدویه را می‌خوانم!» به اعتقاد طباطبایی، کربن به تشیع گرویده بود. داریوش شایگان معتقد است که او کاتولیک زاده و کاتولیک مرد و هیچ‌گاه دین عوض نکرد. دکتر شهرام پازوکی در پیشگفتار کتاب نگاشته است: " فکر جمع آوری مقالات ترجمه شده هانری کربن به زبان فارسی در جریان برگزاری همایش بزرگداشت یک صدمین سال تولد وی در آذر 82 در محل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به ذهن نگارنده خطور کرد و از آقای محمد امین شاهجویی که در آن ایام در برگزاری همایش و تدوین مقالات با نگارنده همکاری کردند خواهش کردم که این مقالات را جمع آوری کنند و ایشان از طریق مراجعه به کتابخانه های مختلف به گردآوری تعداد زیادی از آنها مشغول شدند. کتاب حاضر به منظور تحقق این مهم گردآوری و منتشر شده است ". این مجموعه مقالت شامل 15 مقاله است که عناوین آنها عبارتند از: شکوفایی فلسفه در اسلام از ابن سینا تا ابن رشد، سه فیلسوف آذربایجان، زندگی و شخصیت ملاصدرای شیرازی، میرداماد یا معلم ثالث، احوال و شخصیت و آثار سید حیدر آملی، فلسفه قدیم ایران و اهمیت امروز آن، سه گفتار در باب تاریخ معنویت در ایران، تاویل قرآن و حکمت معنوی اسلام، پارادوکسهای صوفیانه، پیشداوری هایی درباره تشیع، درباب امام دوازدهم، تحلیلی از آیین جوانمردان، خانعه کعبه و راز معنوی آن از نظر قاضی سعید قمی، یزدان شناخت تنزیهی همچون پادزهری برای نهیلیسم، اشارات مقدمه حکمت الاشراق سهروردی. هانری کربن علاوه بر تصحیح رسائل مختلف و همچنین انتشار آثار فلسفی و سخنرانی‌های متعدد دانشگاهی، مقالات زیادی را نیز در باب حکمت اسلامی به رشته تحریر درآورده که برخی از آنان به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. «محمدامین شاهجویی» در سال 1384 همه مقالاتی را که از هانری کربن به فارسی ترجمه شده بود، زیر نظر «شهرام پازوکی» جمع‌آوری و «انتشارات حقیقت» آن را در 2000 نسخه منتشر کرده است.