نقدی بر مارکسیسم

. در این کتاب، درباره علل گرایش مردم‏ جهان به مارکسیسم بحث نشده و تنها در مورد علل پیدایش مارکسیسم مقداری‏ بحث شده است . البته در ضمن این بحث به علل گرایش مردم به مارکسیسم‏ در زمان خود مارکس اشاره شده است . نویسنده در مورد " زمینه پیدایش مارکسیسم " دو محیط را عنوان کرده‏ است : یکی محیط واقعیتها و دیگری محیط افکار و یا به تعبیری که ما گفتیم‏ ، یکی جریانهای اجتماعی و دیگری جریانهای فردی . اما در مورد محیط واقعیتها و جریانهای اجتماعی مدعی است که دو چیز سبب پیدایش مارکسیسم شده است : یکی اینکه در قرن نوزدهم وضع سرمایه‏ داری به شکلی درآمد که برای اولین بار طبقه‏ای به نام پرولتر که‏ معلول وضع صنعت و وضع کارخانجات و اوضاع اقتصادی این قرن بود و طبقه استثمار شده به شکل جدید بود ، به وجود آمد . دیگر اینکه‏ آگاهی‏های سیاسی و اجتماعی در بین مردم پیدا شده بود . البته عامل اول که‏ عامل استثمار باشد امر بی سابقه‏ای نیست ولی این استثمار در قرن نوزدهم‏ با عامل دوم یعنی آگاهی‏های سیاسی همراه گردید . یعنی از یک طرف توده‏ها تحت فشار قرار گرفتند و از طرف دیگر آگاهی‏های اجتماعی و سیاسی در میان‏ آنها بوجود آمد و این امر سبب شد که زمینه تشکل توده‏ها فراهم گردد و بنابراین اگر تزی و فلسفه‏ای به نفع اینها عرضه می‏شد ، زمینه پذیرش آن‏ بسیار بود . اما از جنبه محیط افکار ، می‏گوید که تقریبا همه عناصر فکری مارکس قبل‏ از خود او فراهم شده است و مارکس در این زمینه چندان ابتکاری‏ ندارد ، آنچه را که به نام او می‏شناسند ، قبل از او بوده است . مثلا ماتریالیسم قبل از مارکس بوده ، به قول خود مارکسیستها در دنیای قدیم‏ بوده ، در قرن هجدهم بوده و اوج گرفته بوده است و بعد هم در میان‏ شاگردان چپ گرای هگل شخصی به نام فوئر باخ بود که ماتریالیسم را متحول‏ کرد و مارکس در واقع پیرو اوست . منطق دیالکتیک هم به اعتراف همه‏ مارکسیست‏ها منطق هگل است . مسأله اشتراکیت و سوسیالیسم هم قبل از مارکس بوده است . مسأله انسان گرایی نیز که بعدا بحث شیرینی درباره آن‏ مطرح می‏شود قبل از مارکس بوده است و مخصوصا خود مارکس تصریح می‏کند که‏ در این قسمت مدیون فوئر باخ است . پس آنچه که ابتکار مارکس است‏ چیست ؟ حق تکثیر:‏‫ت‍ه‍ران‌‮‬؛ق‍م‌‏‫: ص‍درا‮‬‏‫، ۱۴۱۹ق‌.‬‏‫ = ۱۳۷۷