نهنگی که...

برگرفته از نقد کتاب "نهنگی که..." : ایمان عباس پی "نهنگ" در ادبیات امروز المان پررنگتری به خود گرفته است بلاخص در قرن اخیر بدلیل تغییرات زیست محیطی که توسط بشر بوجود آمده است پدیده های نادر و ناشناخته ای در حال بروز است که بسیاری از آنها دستمایه شاعران و نگاه متفاوت آنان به جهان هستی قرار میگیرد نهنگ و خودکشی نهنگ و بلاخص خودکشی دسته جمعی نهنگ ها در ساحلهای مختلف جهان در سالهای اخیر بدلیل اینکه هنوز دلیل قاطع علمی برای تشریح آن وجود ندارد بسیار تکان دهنده در عین حال پر رمز و راز است. نهنگ به عنوان بزرگترین و کمالگرا ترین موجود زیر آبها چرا به خشکی میزند آیا دلیل هوشمدارانه ای در بین است یا بدلیل خطای ردیابی و اشتباه خود نهنگ این اتفاق می افتد؟ به هر صورت در این کتاب شعر نگاههای متفاوتی ازین قضیه ارائه میشود که عنصر تخیل و شاعرانگی تصویر متفاوتی را پیش روی مخاطب قرار میدهد. البته که کلیت کتاب در خصوص نهنگ نیست و تجربیات و سیاه مشقها و خود آزماییهای ادبی و شعری علیرضا بشارتی است که بدلیل وجود ملموس و پررنگ عنصر نهنگ در کتاب به اسم نهنگی که... منتشر گردید. گرایش او به نوگرایی در زبان و اندیشه و نیم نگاهش به فرم باعث شده که در شعر ترسی از تجربه گرایی نداشته باشد و شعری را خلق کند که اساسا سعی در متفاوت بودن دارد. این فی النفسه از او شاعری زحمتکش می سازد. بوم زیست علیرضا بشارتی پیشینه ای را بر شعر او رقم زده که در بسیاری از آثار او اثرش مشهود بوده و سعی او در تبلور این بوم زیست (و خصوصا تاکید او بر دریای آزاد و مظاهرش مانند نهنگ) حتا تا مرز تخلص هم پیش رفته است. غزلهای او را می توان به نوعی ادامه ی رویکرد غزل در اوایل دهه هشتاد دانست که در آن زمان سعی در تزریق ردیف های متفاوت که تا آنموقع در شعر فارسی به کارگرفته نشده بودند، می شد و در این بین حذف به قرینه ی معنوی افعال و ردیف هایی با حروف ربط؛ شرط؛ اضافه و ضمایر و امثال این ها به گونه ای همگانی با اقبال مواجه شده بود. خوشبختانه در این تلاشها ما با کژتابی مواجه نمی شویم و سپیدخوانی ها به مقصد دلخواه سراینده می رسند. قافیه های سخت و نفسگیری که او برای بعضی از غزلهایش انتخاب کرده بسیار در کار حل شده و هیچ جا توی ذوق خواننده نمی زند و این بهره کشی از قافیه های سخت، دلنشین اهل غزل است. نوستالژیای حاکم بر شعرها سعی در ساخت مراعات نظیری متفاوت دارد و ارجاعات درون متنی به این مراعات نظیر قوت خاصی می دهند. علیرضا دستی نیکو در به گزینی واژگان دارد و این در یکدست شدن اشعارش بسیار به مددش می آید. به نظرم در این شعرها بستر برای تزریق فلسفه مهیا است و در تجربه های بعدی حتما بکار خواهد بست. این را به پشتوانه ی شعرهای خوبی که از او خوانده و شنیده ام می گویم و به واقع باید عرض کنم انتخاب این کتاب برای نقد به نظرم شاید کمی عجولانه بوده، چون نشان دهنده ی توان کامل او در شعرش نیست. اما به هر تقدیر علاوه بر دست و پنجه نرم کردن اقتدارطلبانه ی شاعر با ردیف و قافیه های خاص می شود از سلامت حفظ روند روایت بر کل شاکله ی شعر حرف زد و حتا سعی در ایجاد ابیات موقوف المعانی در غزلها را هم نام برد. با این حال از ذهن مدرنگرای او انتظار برخوردهایی انتزاعی با معنا دارم و تصاویری با کشف های شگرف تر رو از او خواستارم. منم اون نهنگی که دریا براش یه زندونه و تن به ساحل زده همه راهها رو به مرگ بود و باز یه عمری تو آب دور باطل زده حق تکثیر: با ذکر نام شاعر استفاده از اشعار بلامانع است ولی استفاده از ترانه ها جهت اجرا باید با هماهنگی صورت پذیرد.