نخستین دیدار رضاشاه از ویرانه های تخت جمشید

شرح حال نویسنده: علی سامی نویسنده، محقق و استاد دانشگاه، باستان‌شناس و رییس مؤسسه باستانشناسی تخت جمشید بود. مرمت آرامگاه کورش بزرگ در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به سرپرستی وی انجام شد. وی فرزند آقا بزرگ از شاعران و نقاشان کازرونی است. علی سامی پس از تحصیل ابتدایی و متوسطه در سال ۱۳۰۸ به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر تاریخ و جغرافیا در مدارس شیراز مشغول تدریس شد و پس از آن به مدیری مدرسه و تصدی دانشسرای مقدماتی ارتقا یافت. پس از آن در رشته ادبیات و باستان‌شناسی و تاریخ مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی درجه دکتری افتخاری دریافت کرد، سپس وارد وزارت فرهنگ شد و از سال ۱۳۱۵ نیز به تعمیرات ابنیه تاریخی شیراز پرداخت. در همین زمان، آرامگاه حافظ ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند. در سال 1318 او را به ریاست اداره باستان شناسى فارس و بنگاه علمى تخت جمشید و پاسارگاد براى کاوش تپه‏‌هاى ماقبل تاریخى اطراف مرودشت، برگمارند، و سامى که در آغاز براى یک مأموریت کوتاه به تخت جمشید رفته بود، چنان شیفته و مجذوب آثار باستانى آنجا شد که از آن پس، به تحقیقات باستان شناسى روى آورد و با عشقى بى پایان به توفیقاتى فراوان دست یافت. وی بیش از 30 جلد کتاب درباره تاریخ و فرهنگ ایران نوشت که از مهمترین این آثار می توان به کتاب سه جلدی «تمدن هخامنشی»، کتاب دو جلدی «تمدن ساسانی» و همچنین «نقش ایران در فرهنگ اسلامی»، «پارس در عهد باستان»، «نقش دانش در ایران باستان» و «شیراز شهر جاویدان» اشاره نمود. سامی در سال 1362 خاطرات خود از قریب به نیم قرن تلاش در راه تاریخ و فرهنگ ایران را در کتاب «روزها و یادها» به رشته تحریر در آورد. از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود که از آن جمله می توان به سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی اشاره کرد. استاد علی سامى در بعد از ظهر روز یکشنبه بیست و دوم مرداد 1368 درگذشت و در آرامگاه خانواگى خود در دارالرحمه شیراز، به خاک سپرده شد. حق تکثیر: آزاد مقاله - از نشریه بررسیهای تاریخی