روح القوانین

کتاب روح القوانین منتسکیو شامل سی و یک فصل است. با پیشرفت اثر از یکپارچگی فصول آغازین کاسته می شود. فصل اول تاهشتم به تعریف قوانین طبیعیو بشری و طبیعت حکومت ها و اصول حکومت ها و نحوه تناسب بین قوانین با اصول حکومت ها و فساد اصول حکومت هاست. در فصل های نهم تا سیزدهم به بررسی قوانین و رابطه شان با نیروی دفاعی دولت ، با آزادی و امنیت و با ابزارهای حکومتی(مالیات ها و درآمدهای عمومی) می پردازد.نظریه آزادی سیاسی که از طریق تقسیم قوا می تواند تنظیم شودد از این پنج فصل نتیجه می شود. از فصل چهاردهم الی آخر نیز به بررسی تاثیر شرایط اقلیمی و خاک و اعتقادات مذهبی و پول و تجارت و جمعیت بر قانونگذاری و همچنین نحوه تدوین قوانین می پردازد. یکی از مهمترین قسمت های روح القوانین نیز میتوان مدیحه سرایی های وی از نظام سیاسی انگلستان دانست که وی نهادهای آزادی در انگلستان را معلول این نهادها می داند. قانون در نظر منتسکیو به وسیعترین مفهوم خود عبارت از روابطی ضروری هستند که از طبیعت موجودات ناشی می شوند، در این معنی همه موجودات قوانی خاص خود را دارند. انسان در امور مربوط به خود علاوه بر قانون طبیعی، دارای قانونی است که ساخته خود اوست و قانون وضع شده نام دارد. قوانین طبیعی ثابتند اما قوانین وضع شده به تناسب آب وهوا و اقلیم و اخلاق و عرف و مذهب(روح کلی جامعه) متفاوت و نسبی هستند و از جامعه ای تا جامعه دیگر متفاوتند. قانون وضع شده خوب آن است که با قوانین طبیعت تغایری نداشته باشد. منتسکیو غایت حکومت را صلح و امنیت می داند و شرط اصلی نیل به این غایت را اعتدال می داند و نتیجه می گیرد که روح قانونگذاری باید مبتنی بر اعتدال باشد.وی مشهورترین منادی تفکیک قواست و معتقد است بدون تفکیک قوا آزادی محقق نمی شود و با ید فاتحه همه چیز را خواند. وی حکومت ها را بر سه نوع جمهوری، مشروطه، استبدادی تقسیم می کند ام اوی معتقد است اصلا نوع استبدادی، حکومت نیست. فهرست کتاب اول: قوانین کلى. کتاب دوم: قوانینى که از طبیعت حکومت ناشى مى‏شوند. کتاب سوم: اصول حکومت‏هاى سه گانه. کتاب چهارم: قوانین تعلیم و تربیت و تناسب آن با اصول حکومت. کتاب پنجم: قوانینى که قانون‏گذار وضع مى‏کند، باید به اصول حکومت، مربوط و متناسب با آن باشند. کتاب ششم: نتایج اصول حکومت‏ها نسبت به سادگى قوانین مدنى، جنایى و... . کتاب هفتم: نتایج اصول حکومت‏ها نسبت به قوانین صرفه‏جویى، تجمل و چگونگى اوضاع بانوان. کتاب هشتم: فساد، اصول سه گانه حکومت. کتاب نهم: قوانین و ارتباط آنها با نیروى دفاعى. کتاب دهم: قوانین و ارتباط آنها با نیروى تهاجمى. و ... حق تکثیر: ت‍ه‍ران‌: م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ اق‍ب‍ال‌ و ش‍رک‍اآ، ۱۳۳۹