خاطرات ارتشبد حسن طوفانیان - خاطرات ضبط شده توسط دانشگاه هاروارد

تیمسار ارتشبد حسن طوفانیان، در سال ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران متولد شد. فرزند میرزا مهدی‏خان خیاط، در ۱۲۹۱ خورشیدی در تهران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی و متوسطه، در مهرماه ۱۳۱۳ وارد دانشکده افسری شد و دوره‏ دو ساله آن را در مهرماه ۱۳۱۵ طی نمود و به درجه‏ نایب‏ دومی نائل آمد. وی ضمن تحصیل در دانشکده‏ افسری، مدرسه‏ نظامی دیده ‏بانی را نیز طی کرده و دانشنامه گرفت و خلبان نظامی شد. طوفانیان در مهرماه ۱۳۱۷ به درجه‏ ستوان یکمی و در ۱۳۲۱ به درجه‏ سروانی و در ۱۳۲۵ به درجه سرگردی و در ۱۳۲۸ به درجه‏ سرهنگ دومی و سرانجام در۱۳۳۰ به درجه‏ سرهنگی نائل آمد و در همین مدت به دریافت نشان‏های درجه سوم و درجه دوم سپه و درجه سوم دانش نظام مفتخر شد. وی از سال ۱۳۳۰ برای طی دوره‏ فرماندهی و ستاد به آمریکا اعزام شد و دوره‏ افسری رزمی را طی نمود و پس از بازگشت از آمریکا، به فرماندهی آموزشگاه خلبانی منصوب گردید و ضمنا به استادی دانشگاه جنگ برگزیده شد و اصول تاکتیک واحد هوائی را تدریس می‏نمود. در فوریه ۱۹۵۵ عراق و ترکیه در بغداد پیمانی امنیتی و دفاعی امضا کردند. چند ماه بعد ایران، پاکستان و بریتانیا هم بدان پیوستند. در این پیمان مقرر شد کمیته ‏های مختلفی تشکیل شود از جمله کمیته نظامی بود. نمایندگان نظامی ایران در کمیته‏ نظامی بغداد عبارت بودند از: سرلشکر عبدالحسین حجازی، سرلشکر علی‏اشرف مظهری، سرهنگ منصور افخمی، سرهنگ نصرت‏الله اربابی، سرهنگ علی زند، سرهنگ حسن طوفانیان و سرهنگ فریدون جم. حضور حسن طوفانیان به عنوان عضو ثابت کمیته‏ نظامی بغداد که بعد از خروج عراق به علت کودتای عبدالکریم قاسم، پیمان سنتو نامیده شد حائز اهمیت و امعان ‏نظر است. حسن طوفانیان در مهرماه ۱۳۳۶ به درجه‏ سرتیپی نائل آمد و عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع نظامی را عهده‏ دار شد. در سال ۱۳۴۰ به عنوان آجودان شاه برگزیده شده و در مهرماه ۱۳۴۱ به درجه‏ سرلشکری دست یافت و در فروردین ۱۳۴۵ به درجه‏ سپهبدی نائل شد و چندی بعد ریاست اداره‏ چهارم ستاد بزرگ به او محول شد. سرانجام در آبانماه ۱۳۵۲ به درجه‏ ارتشبدی نائل آمد. محل سازمانی این درجه، جانشینی وزیر جنگ و شغل اصلی وی ریاست اداره کل صنایع نظامی بود. ارتشبد حسن طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام دفاعی ایران شد و تا پایان رژیم پهلوی عهده ‏دار این سمت خطیر و پول‏ساز بود و بدون تردید طوفانیان از طریق مستشاران آمریکائی به شاه معرفی شد و لیاقت خود را نیز در کمیته‏ نظامی سنتو به منصه‏ ظهور رسانید. حسن اعتماد محمدرضا پهلوی به وی موجب گردید محرم اسرار نظامی شود و نقش مهمی در معاملات اسلحه‏ ایران بازی کند و سرانجام به شهرت جهانی برسد. ارتشبد طوفانیان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران توسط مردم دستگیر و به زندان قصر منتقل شد، امّا توسط عده‌ای به لویزان انتقال یافت که مدارک خریدهای کلان نظامی در آنجا نگهداری می‌شد. فراری دادن وی به همراه این مدارک آخرین اقدام در مورد طوفانیان بود. حق تکثیر: دانشگاه هاروارد 1985