سفرنامه کلارا کولیور رایس: زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان

کلارا کولیوررایس زنی انگلیسی و همسر یکی از مسیونرهای ساکن جلفای اصفهان بود. وی در مجموع چهار بار به ایران سفر کرد و به وضوح از حرفه و پیشه خود سخنی نگفته است. مطالب نقل شده توسط وی تقریبا مربوط به یک قرن پیش از زمان ماست. وی هدف خود از نگارش این اثر را «طرح سیمای زن ایرانی و محیط پیرامون وی، ترسیم وضع، شخصیت، قلمرو قدرت، شیوه های انجام امور و نمایاندن غم و شادیهای زنان آن روزگار برمی شمارد» (ص8) کتاب فوق از این جهت دارای ارزش و امتیاز است که زندگی همه قشرهای زنان ایرانی چه شهری و روستایی، چه متمکن و چه درد کشیده را به تصویر می کشد. کتاب حالتی داستان گونه داشته و مطالب آن جالب و در عین حال آموزنده و سرگرم کننده است. با توجه به اینکه شرایط زندگی زنان ایرانی توسط فردی غیرایرانی با هنر کلمات به تصویر کشیده شده، لذا برداشت شخصی نیز در لابه لای مطالب به چشم می خورد که می توان حمل بر درک ناصحیح وی از روحیات زنان ایرانی کرد. شایان ذکر است که در جایی خود به این قضیه اذعان دارد و معتقد است که تنها با یک جفت چشم و از یک دیدگاه به زندگی زنان ایرانی نگریسته است. فصل یکم: زندگانی زنان ایرانی فصل دوم: زنان پارسی، یهودی و ارمنی فصل سوم: زنان مسلمان شهری فصل چهارم: زنان روستایی فصل پنجم: زنان ایلاتی - بختیاریها فصل ششم: زنان ایلاتی - قشقاییها فصل هفتم: مقام و منزلت زن فصل هشتم: شوهران فصل نهم: هووها فصل دهم: کودکی فصل یازدهم: دختران ایرانی فصل دوازدهم: تعلیم و تربیت فصل سیزدهم: لباس فصل چهاردهم: منازل ایرانی فصل پانزدهم: خوراک و شیرینی فصل شانزدهم: خرید فصل هفدهم: سرگرمی فصل هجدهم: سفر فصل نوزدهم: صنایع فصل بیستم: ایام سور و سوک فصل بیست و یکم: خرافات فصل بیست و دوم: بیماری و مرگ فصل بیست و سوم: میهن دوستی فصل بیست و چهارم: آینده زنان ایران فصل بیست و پنجم: زن انگلیسی در ایران فصل بیست و ششم: تعطیلات و بازگشت به وطن حق تکثیر: تهران، کتابدار، 1383