شکاف نسلی یا گسست فرهنگی

در این مقاله نخست مفاهیم شکاف، گسست، انقطاع و تفاوت نسلی تعریف شده و از این میان مفهوم شکاف نسلی به‏عنوان رایج‏ترین مفهوم و مسئله اجتماعی تعیین شده است. سپس به نقل از بنگستون سه دیدگاه عمده در باره شکاف یا گسست نسلی توضیح داده شده است: ۱- دیدگاهی که از وجود “شکاف بزرگ” حمایت می‏کند، ۲- دیدگاهی که در نقطه مقابل، شکاف بزرگ را توهم دانسته و آن را ناشی از فریب افکار عمومی از سوی رسانه‏های عمومی می‏داند و ۳- دیدگاه سوم، دیدگاهی است بین دو دیدگاه پیشین و اعتقاد به وجود “گسست و تفاوت انتخابی” میان نسل‏ها دارد. در بررسی شکاف نسلی در ایران نیز چهار دیدگاه مطرح شده است: ۱-‏ دیدگاه کسانی‏که از وجود شکاف نسلی در ایران دفاع می‏کنند، ۲- دیدگاه کسانی‏که به تفاوت نسلی قائل‏اند و نه شکاف یا گسست نسلی، ۳- دیدگاه کسانی‏که مسئله اصلی را گسست فرهنگی می‏دانند و نه گسست نسلی و ۴- دیدگاه افرادی که با بیم و امید به این پدیده نظر دارند و معتقدند شرایط فعلی پتانسیل گسترش تفاوت نسلی را تا سرحد شکاف نسلی دارد، منوط به اینکه مدیریت صحیح نشود. به‏منظور آزمون فرضیه‏ها، داده‏‏های دو طرح ملی تحول ارزش‏ها و نگرش‏ها در سال‏های ۷۹ و ۸۲ بررسی شده است. بر اساس ‏یافته‏های این دو طرح، می‏توان گفت در هر سه حوزه ارزش‏های دینی، سیاسی و اجتماعی، در برخی زمینه‏ها تفاوت آشکاری میان جوانان و بزرگسا?ن مشاهده نمی‏شود و در برخی زمینه‏ها نه تنها تفاوت زیادی در میان جوانان و بزرگسالان دیده می‏شود، بلکه این تفاوت در طی زمان ‏بیشتر نیز شده است.