سیری در آموزشهای گاتها

. پیشگفتار گاتها از کهن ترین و مقدس ترین بخشهای اوستاست که از خود اشو زرتشت به یادگار مانده . گاتها جمع گات و به معنی سرود یا شعر و نظم می باشد و گات در زبان پهلوی به گاس تبدیل شده و به فارسی گاه گوئیم که جمع آن گاهان است . در بین زرتشتیان ایران منظور از یشت گاهان همان سرودهای گاتهاست . در موسیقی امروزی ایران هنوز واژۀ گاه به معنی آهنگ یا نت موسیقی باقی مانده ، مانند آهنگ سه گاه یا چهار گاه . در زبان سانسکریت گات یا سرود را گیت گویند که بعداً به عربی جیت و جید شده و تجوید در عربی به معنی خواندن قرآن با آهنگ و وزن می باشد . بطور کلی کهن ترین بخش ادبیات هر قومی را سرود یا شعر یا قطعات منظوم تشکیل می دهد زیرا مردم می توانند شعر و ترانه و سرود را به آسانی حفظ کنند و به خاطر بسپارند . ادبیات منثور بعداً پدیدار میشود و آن هم بعد از پیدایش خط و نشتار است . علاوه بر این ، اهمین و نقدس گاتها در میان ایرانیان از روزگار باستان شناخنه شده بود بطوریکه اوستاهای بعدی همه به نیکی و احترام از آن نام می برند از جمله در یسنای 57 که به نام ستوت یشت معروف است آمده "می ستاییم کسی که برای نخستین بار پنچ گاتهای اشو زرتشت اسپنتمان را بسرود." در وندیداد فرگرد 19 بند 38 از پنچ گاتهای زرتشت یاری می خواهد . در نخستین کردۀ ویسپرد نیز از هر پنج گاتهای زرتشت بطور جداگانه نام برده و به هر یک درود می فرستد . یکی از دلایل تقدس زیاد و اهمیت فوق العادۀ گاتها از میان دیگر بخشهای اوستا اینست که بسیاری از آموزشهای دین زرتشتی در آن گنجانیده شده و در واقع از بخشهای اصولی نامه های دینی زرتشتی به شمار می رود ، گر چه بخشهای دیگر اوستا را نیز نمی توان از نقطه نظر یادگارهای تاریخی ، حماسی ، علمی و آئینی کم اهمیت تر دانست ، ولی هیچ کدام از لحاظ دارا بودن معانی ژرف و بیان دلکش و ارزش معنوی به پای گاتها نمی رسند . گاتها دارای پنج گاه یا سرود است که جمعاً به هفده هات یا بخش تقسیم می شود که در دل یسنا جای دارد : اهنود گاه ، اشتود گاه ، سپنتمد گاه ، وهوخشتر گاه ، وهشتواشت گاه . حق تکثیر: ناشر: مؤلف، چاپ ششم 1374