تاریخ سیستان

به تصحیح: محمدتقی بهار (ملک‌الشعرا) تاریخ دقیق تألیف این کتاب معلوم نیست و مؤلف آن نیز شناخته شده نیست. به نوشته ملک الشعرای بهار ، مصحح تاریخ سیستان، این کتاب حدوداً بین سال‌های ۴۴۵ تا ۷۲۵ تألیف شده است. بهار تاریخ سیستان را، به اعتبار شیوه تحریر آن و ذکر کردن مطالب تاریخی تا سال ۴۴۸ و ایجاد شدن هفده سال وقفه در نقل رویداد‌های تاریخی، به دو قسمت تقسیم کرده و مولانا شمس الدین محمد موالی را مؤلف قسمت نخست و محمودبن یوسف اصفهانی را مؤلف قسمت دوم دانسته است. قسمت اول کتاب ــ که یک سوم حجم کتاب را دربرمی گیرد ــ در زمان ابوالفضل نصربن احمد (متوفی ۴۶۵) ملقب به تاج الدین، امیر سیستان، تألیف شده و در آن رویداد‌های سیستان از تاریخ تشکیل آن تا ۴۴۸ آمده است. قسمت دوم، ادامه وقایع از ۴۶۵ تا ۷۲۵ است. ← عناوین ظاهراً اصل این کتاب عنوان بندی نداشته و مصحح، مطالب آن را عنوان بندی کرده است. ← قسمت اول کتاب با حمد خداوند آغاز می‌شود و مؤلف در چند صفحه نخست از برخی شخصیت‌های ایران باستان یاد می‌کند. مهمترین مطالب قسمت اول عبارت است از: توضیحاتی در باره عیاران و خوارج سیستان؛ نامه هارون الرشید به حمزه بن عبداللّه (متوفی ح۲۱۳)، از رؤسای خوارج در سیستان، و پاسخ او به هارون که از گزارش‌های ممتاز و منحصربه فرد این کتاب است؛ مؤلف مطالب جدیدی در باره تسلط ترکان بر سیستان دارد و شرح مفصّلی در باره امیران صفاری و فتوحات آنان ارائه می‌دهد و بر خلاف نوشته‌های مورخانِ دولت‌های رقیب مانند سامانیان و سلجوقیان و غزنویان ــ که به دشمنی با صفاریان پرداخته بودند ــ از آنان به نیکی یاد می‌کند. ← قسمت دوم قسمت دوم در باره رویداد‌های سیستان پس از وفات ابوالفضل نصربن احمد است. از مطالب مهم این قسمت، شرح مؤلف در باره حمله قرامطه به سیستان است. بیشتر مطالب این قسمت در باره رکن الدین محمود، شاه نیمروز، و درگیری‌های او با امیران مغول است. این کتاب پیشتر به صورت تایپ شده در سایت قرار گرفته بود حق تکثیر: مصحح پیش از ۵۹ درگذشته است.