ویسپرد

ویسپرد کی از پنج جزء باقیمانده از اوستای بزرگ ساسانیان ویسپَرَد نام دارد. این واژه که در اوستا «ویسپَرَتو» آمده از دو واژۀ ویسپَ + رَتو تشکیل شده است. «ویسپَ» یک واژۀ بسیار رایج در زبان های ایران باستان است که همراه با «هر» به صورت «هرویسپَ» هم به کار می رود که به معنی «همه» یا «هماک» می باشد. «رَد» در اوستا به دو معنی به کار رفته است، نخست به معنی « گاه» و «هنگام»، دوم به معنی «داورِ دادگاهِ ایزدی». واژۀ «رَد» در پارسی هم به کار رفته که بر این اساس بیشتر به معنی «سردار» و «دستوَر» به کار رفته است. در اوستا واژۀ «رَتو» بیشتر همراه با واژۀ «اهو» به کار رفته است، چنانکه در پاره ۱ از یسنا ۲۷، اهورامزدا، اهو و رتو پاکی خوانده شده است. ولی در بخش هایی از تیریَشت و فروردین یَشت، اشو زرتشت اهو و رتو و نخستین آموزگار دینی سراسر جهان خاکی خوانده شده است. در ویسپرد اهورامزدا در جهان مینوی اهو و رتو و اشو زرتشت در جهان گیتی اهو و رتو می باشند. البته در اوستا مردمانی که از اشویی یا پاکی و راستی و درستی برخوردارند نیز «رَد» خوانده می شوند. همچنین ایزدان نگاهبان نیکی ها هم به عنوان رَد برشمرده می شوند. بنابراین واژۀ ویسپَرَد به معنی همه ی رَدان یا همه ی سران مینوی و مادی می باشد. به گفته ی استاد پورداوود، ویسپرد در اصل سپاس نامه ایست که نیاکان نامبردار و پارسای ما برای بخشش های ایزدی، به پیگاه دادار مهربان آورده اند. موضوع ویسپرد ستایش رده (سروان) است. در دین زرتشتی برای هریک از انواع آفریدگان یک گونه گزیده و شاخص در نظر گرفته شده است که آن را «رَد» گفتهاند. در جهان مینوی اهورا مزدا و در جهان مادی زرتشت «رَد» است. از «رَدها» گندم ردِ غلات ستبردانه است، شتر زرد موی ردِ شتران، بازوبند ردِ زرهها و… است. در متنِ وسپرد از ایزدان، جهانِ مینوی و آسمان و هرچه در آنست و زمین با هرچه بر اوست یاد گردیده و ستایش شده است. در ویسپرد، همه جشنهای دینی مزدیسنا و هنگام های ستایش و نماز از بامداد و نیمروز و شب و نمازهای افزوده برشمرده شده و هر آنچه با ستایش و نیایش های دینی مزدیسنا پیوستگی دارد همچون هوم و بَرسم، زُور و مَیزَد و بوی ستوده شده و خشنودیِ رَد یا بزرگ مینویِ هریک از آنها خواسته شده است. هر یک از فصلهای ویسپرد را کرده گویند. انکتیل دوپرون و اشپیگل آن را به ۲۷ کرده بخش کردهاند و دهارله و وسترگارد آن را به ترتیب به ۲۶ کرده و ۲۳ کرده بخش کردهاند. بخشبندی گلدنر و دارمستتر شامل ۲۴ کرده است که اکنون همین بخشبندی پذیرفته شده است. هر کرده از چند بند تشکیل شده است. شماره بندهای هر کرده با کرده دیگر اختلاف دارد. ویسپرد از یسنا فراهم شده است و بسا از جمله های آن در یسنا دیده می شود و برخی از جمله های آن بازنویسی شده است، بنابراین ویسپرد کتاب مستقلی نیست بلکه پیوست یسناست. از نظر نگارش، ویسپرد شبیه یسناست بویژه به هات های ۱-۲۷ یسنا. کمتر مطلبی در ویسپرد آمده که در یسنا نباشد، به عبارتی دیگر ویسپرد همان یسناست ولی با بیانی رساتر و نیایش گونه تر که بیشتر در آن، نمایندگان آفریده های اهورامزدا بنام «رَتو» یاد شده اند. به همین دلیل گاهی همراه یسنا در مراسم ها و آیین ها خوانده میشده است. ویسپرد در مراسم دینی با یسنا و وندیداد، که مجموعه این سه بخش اوستا بدون ترجمه پهلوی را وندیداد ساده مینامند، خوانده میشود. در مراسم شش گاهنبار و نوروز هم ویسپرد به تنهایی خوانده میشود. کلمات کلیدی: اهورامزدا، دانلود کتاب زرتشتی، زرتشت، دین زرتشت، اوستا، برچسب‌ها: اهورامزدا، دانلود کتاب زرتشتی، زرتشت، دین زرتشت، اوستا