انسان و علوم انسانی در صحیفه سجادیه - جلد 2

انسان و علوم انسانی در صحیفه سجادیه - جلد 2 تعریف عناوین اساسی در ادبیات قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) مبانی اساسی و محوری «انسان شناسی» و علوم انسانی هستند به شرح زیر آورده شده است:  1- انسان: انسان موجود زنده ای است که در وجودش یک روح بیش از حیوان دارد؛ حیوان دارای روح غریزه است و انسان علاوه بر آن، دارای روح فطرت هم هست.  2- روح: چگونگی پیدایش روح قابل شناخت و قابل تعریف نیست. زیرا روح یک «پدیدۀ اَمری» است و پدیدۀ خلقی نیست.  3- اَمر و خلق: خداوند دو نوع فعل دارد: فعل خلقی و فعل امری: «لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ».  4- فعل خلقی: این فعل بر اساس قانون «علت و معلول»، و پدید آوردن چیزی از چیز دیگر (پدید آوردن اشیاء از همدیگر) است.  5- فعل اَمری: این فعل یعنی «ایجاد»؛ ایجاد و پدید آوردن چیزی بدون سابقه و بدون اینکه از چیز دیگر به وجود آید. و این فعل فقط با فرمان (اَمر-­کن  فیکون) محقّق می شود. از این قبیل است: مادۀ اولیۀ جهان، و نیز خود قانون «علّت و معلول» و پدیدۀ عامل حیات که روح نامیده می شود؛ «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی»، و پدیده هائی دیگر.  6- علم: علم یعنی شناختن و یافتن علت هر پدیده یا هر حادثه ای که در این جهان رخ می دهد، اعم از پدیده ها و حوادث طبیعی یا انسانی و اجتماعی. پس عرصۀ علم فقط پدیده ها و حوادث خلقی است و عرصۀ پدیده ها و حوادث اَمری از توان، حیطه و کاربرد و مسؤلیت علم خارج است؛ که پدیدۀ حیات و روح نیز از این جمله است.  7- روح غریزه: غریزه نیروئی است که انگیزش های ناخودآگاه را برای حفظ خود (فرد) به وجود می آورد. همچنانکه در وجود حیوان هست.  8- روح فطرت: فطرت نیروئی است که انگیزش های ناخودآگاه را برای «حفظ خود با دیگران» به وجود می آورد. و حیوان فاقد این روح است.  9- هویا: هوی (= هوس= میل و امیال) ابزار و راهکار روح غریزه است.  10- عقل: عاملی است در موجود حیاتمند بنام انسان که هواهای او را قانونمند کرده و مدیریت می کند؛ عقل ابزار و راهکار روح فطرت است؛ بنابراین است که روح فطرت روح غریزه را مدیریت کند.  11- حیوان: حیوان موجود زنده ای که دارای روح غریزه و فاقد روح فطرت است.  12- پیدایش جانداران: پیدایش همۀ جانداران روی زمین (اعم از گیاه و جانور) بر اساس انشعاب از همدیگر و سیر تکامل ازهمدیگر است غیر از انسان (نسل آدم) که آفرینش مستقل- با موتاسیون های متعدد- دارد و ارتباطی با «موجودات دو پای» قبل از خود ندارد.  13- بشر: آن «موجودات دو پا»ی قبل ازآدم، بشر نامیده می شوند اما «انسان» نامیده نمی شوند، و فاقد روح فطرت بوده اند.... کلمات کلیدی: انسان شناسی، شیعه، صحیفه سجادیه، علوم انسانی، ذکر خدا، تشیع، آخرالزمان، ولایت، ابطال خواهی، دعا، اصل توحید، روح انسان، امر به معروف، انسان و علوم انسانی در صحیفه سجادیه، برچسب‌ها: انسان شناسی، شیعه، صحیفه سجادیه، علوم انسانی، ذکر خدا، تشیع، آخرالزمان، ولایت، ابطال خواهی، دعا، اصل توحید، روح انسان، امر به معروف، انسان و علوم انسانی در صحیفه سجادیه