دروس اخلاق اسلامی

دروس اخلاق اسلامی مسئله ى ارتباط دین و اخلاق از مسائلى است که فیلسوفان، متکلّمان و اندیشهوران علم اخلاق را از دیرباز به خود مشغول ساخته است. با نگاهى گذرا به سنّت هاى تاریخى حیات بشرى، همسازى و همسانى و اتحاد معیارها و الزامات و هنجارهاى اخلاقى با دستورهاى دینى در بسیارى از ممالک مشهود است. تعابیر اخلاق اسلامى، یهودى، مسیحى، هندویى و مانند این ها، گواه بر این مطلب است. گاه پیوستگى عمیق میان این دو پدیده، محققان را از تفکیک تفکّر اخلاقى از دیگر ابعاد حیات دینى غافل ساخته است. مباحث متفکران یونان و روم باستان، چون سقراط و افلاطون، مبنى بر مستقل بودن آن دو پدیده و تکامل آن نظریه در دوران معاصر، به وسیله ى مارکس و فروید و فتوا دادن بر عدم تناسب آنها و نیز گفتمان عدلیّه در باب حُسن و قُبح عقلى و شرعى افعال و مانند این ها، از سابقه ى دیرین این مسئله حکایت دارد. کلمه ى اخلاق (جمع خلق) در لغت به معناى صفت نفسانى یا هیأت راسخه است که انسان در اثر آن حالت نفسانى، بدون فکر کردن، افعالى را انجام مى دهد. این معناى لغوى، فضایل و رذایل را در بر مى گیرد و اخلاق را به فاضله و رذیله تقسیم مى کند; ولى در اصطلاح، معانى گوناگونى دارد که توجه به آنها مبحث حاضر را به گونه ى دیگرى آشکار مى سازد. اخلاق دانشى است که از مهم ترین ابعاد زندگى آدمى سخن مى گوید. همه ى ما آدمیان، با این پرسش ها مواجهیم که چه باید بکنیم و چه نباید بکنیم. آیا در دادگاه، باید به حقیقت شهادت داد؟ آیا آزار رساندن بد است؟ آیا فرار از زندان ناپسند است؟ آیا نباید سخن دروغ بر زبان جارى کرد؟ این پرسش ها که به رفتار و عملکرد انسان ها ارتباط دارد، منشأ پیدایش پرسش هاى جدیدى شده است; از جمله این که ملاک خوبى و بدى چیست؟ آیا گزاره هاى اخلاقى، ارزش صدق دارند؟ آیا اخلاق با علوم دیگرى چون: هنر، تربیت، دین و... ارتباط دارد؟ آیا بایدها از هست ها استنتاج مى شوند؟ به بیانى دقیق تر، مسائل مربوط به مباحث اخلاقى، به هفت محور اساسى تقسیم مى شوند. که عبارت اند از: یک. وصف از باورهاى اخلاقى دو. گزاره هاى اخلاقى یا علم اخلاق سه. دفاع فلسفى از گزاره هاى اخلاقى چهار. تبیین مفاهیم و تصورات ارزشى و تکلیفى پنج. ارزش صدق و کذب و واقع نمایى گزاره هاى اخلاقى شش. مباحث مربوط به استنتاج هفت. ارتباط اخلاق با دیگر علوم و معارف کلمات کلیدی: اخلاق، اخلاق اسلامی، اسلام، حوزه علمیه قم، قوه عقل، باورهای اخلاقی، برچسب‌ها: اخلاق، اخلاق اسلامی، اسلام، حوزه علمیه قم، قوه عقل، باورهای اخلاقی